“Trung tâm thương mại”, một nhà kho rộng lớn tại Wolka Kosowska ở ngoại ô Warsaw, phảng phất hương vị Đông Á rõ rệt. Khung cảnh chan hòa tiếng đàn tranh và lời mặc cả bằng tiếng Việt. Những ván bài tiến lên tùy hứng sát phạt trên thùng các-tông. Một tấm biển cảnh báo “cấm đốt nhang”; một biển khác nhắc không đổ bã trà làm nghẹt bồn rửa.

Ba Lan và Cộng hòa Czech đều kịch liệt chống những nỗ lực của Châu Âu nhằm tái phân bổ người tị nạn Syria, nhưng cả hai nước này có cộng đồng gốc Á đông đảo. Những người Việt đầu tiên sang đây vào thập niên 1980 trong chương trình trao đổi sinh viên giữa Việt Nam và các nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa của Đông Âu. Nhiều người đã định cư và bảo lãnh thân nhân sang. Hiện nay có khoảng 40000-50000 di dân Việt ở Ba Lan, và 60000-80000 ở Cộng hòa Czech, tỷ lệ cao nhất ở Châu Âu. Chùa chiền Phật giáo và các trung tâm văn hóa mọc lên như nấm; như vậy, người Việt đã ăn sâu bén rễ ở đây.

Ở cả hai nước này, người Việt đã hội nhập tốt. Các ngôn ngữ bản địa dùng nhiều phụ âm ban đầu buộc họ phải theo những nghề không cần nói nhiều như bán sỉ thực phẩm và hàng may mặc. Những người siêng năng hơn đổ tới các trung tâm buôn bán ở Ba Lan và đi khắp Cộng hòa Czech để mở chợ thực phẩm và cả các hệ thống cửa hàng bán lẻ. Một số người làm ăn trúng lớn: Tao Ngoc Tu, ban đầu sang đây là sinh viên, nay có một công ty nhập khẩu gia vị Á và là một trong những người giàu nhất Ba Lan. “Tôi tự gọi mình là con dơi,” Phan Chau Thanh, người sang du học vào thập niên 1990, nói. “Không phải chuột mà chẳng phải chim: vẫn là một cái đầu Việt, nhưng có những ý nghĩ Ba Lan.”

Chuyện dân sở tại đón nhận người Việt trái ngược hẳn với cách nhìn nhận về những di dân khác. Năm ngoái, dân Czech một lần nữa bầu một nhân vật kịch liệt chống nhập cư làm tổng thống, và một cuộc khảo sát của Pew Research Centre, một tổ chức nghiên cứu độc lập, cho thấy rằng gần một nửa dân Ba Lan nghĩ rằng nên giảm nhập cư. Nhiều người trong cộng đồng người Việt nói rằng người Czech và người Ba Lan dần dà đã xem người Việt là loại di dân “an toàn”. Anh Tuyet Nguyen, một chủ tiệm cà phê ở Prague, nói bà thường nghe người Czech so sánh người Việt “cần cù” với những di dân khác mà họ nghĩ là “ăn bám nhà nước”.

Nhưng tâm lý hoan nghênh đó đôi khi có thể mỏng manh. Nhiều người Việt, nhất là ở Ba Lan, nhớ lại những trường hợp bị chỉ trỏ trên xe buýt, tàu điện ngầm và nạn ăn hiếp ở trường học. Sau khủng hoảng tài chính năm 2008, một số người Czech gốc Việt chuyển sang buôn bán ma túy, một xu hướng bị báo chí thích giật gân thổi phồng. Khi cả hai nước này siết chặt điều kiện nhập cư, dòng di dân mới từ Việt Nam nay chỉ còn nhỏ giọt, chủ yếu là những người đoàn tụ với gia đình hiện đã ở Châu Âu.

(Ảnh: Alamy)

Song, di dân thế hệ thứ nhì đang hòa nhập tốt. Phần lớn theo học các trường công lập sở tại và một số là công dân Czech hoặc Ba Lan. Trang Do Thu, một blogger người Czech sinh ra ở Việt Nam, nói rằng giống như nhiều người Czech gốc Việt khác, cô học tiếng bản địa từ một bảo mẫu người Czech trong khi cha mẹ cô làm việc nhiều giờ mỗi ngày ở các chợ bán quần áo. Cô nói việc thế hệ của cô lên tiếng phản đối suy nghĩ cho rằng người Việt là kẻ buôn ma túy đã góp phần quan trọng để xóa bỏ cái mác rập khuôn đó. Và phở hiện đang khiến thiên hạ mê phát cuồng ở Prague và Warsaw.

Phạm Vũ Lửa Hạ dịch.

Nguồn: The Economist, 27/4/2019.

© Bản tiếng Việt của Canada Info.

1 thought on “Vì sao người Việt được hoan nghênh ở Ba Lan và CH Czech, 2 nước khét tiếng chống nhập cư

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.