Nathan VanderKlippe, phóng viên Châu Á của The Globe and Mail

Khương An lược dịch

Trong khi chính quyền Trung Quốc tăng cường đợt phong tỏa đô thị trên diện rộng và chở bằng máy bay rất nhiều chuyên viên y tế tới Vũ Hán, tâm chấn của một virus mới giống SARS, giới chức trách y tế đã đưa ra những thông tin mới cho thấy mấy tuần án binh bất động đã giúp cho virus lây lan rộng rãi trước khi các biện pháp nghiêm túc được thực hiện.

Chính quyền Trung Quốc ban đầu tường thuật rằng loại coronavirus 2019-nCoV mới đã ảnh hưởng nghiêm trọng nhất tới người già và những người dễ bị tổn hại do các tình trạng sức khỏe đã có từ trước.

Nhưng một nghiên cứu được các nhà nghiên cứu Trung Quốc đăng trên The Lancet hôm thứ Sáu đã phát hiện rằng trong số 41 ca nhiễm virus đầu tiên được xác nhận, với các triệu chứng giống như viêm phổi, “chưa tới một nửa mắc các bệnh tiềm ẩn.” Gần một nửa là từ 49 tuổi trở xuống. Và một phần ba đã không tiếp xúc với thị trường động vật hoang dã được xác định là nguồn gốc của virus; điều đó cho thấy ngay từ những ngày đầu tiên, virus đã bắt đầu lây lan giữa người với người.

Mười lăm phần trăm trong số 41 người đầu tiên đã chết.

“Chúng tôi lo ngại rằng 2019-nCoV có thể đã đạt được khả năng lây truyền hữu hiệu ở người,” các tác giả của nghiên cứu này cảnh báo. Nhóm tác giả bao gồm hàng chục bác sĩ từ các bệnh viện ở Vũ Hán và các viện nghiên cứu lớn của nhà nước về bệnh truyền nhiễm.

Bệnh nhân đầu tiên nhập viện hôm 16/12/2019, hơn một tháng trước khi chính quyền Trung Quốc bắt đầu phong tỏa Vũ Hán và các thành phố lân cận ở tỉnh Hồ Bắc.

Hôm Chủ nhật, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc đang phải đối mặt với “tình hình nghiêm trọng” khi nước này có 1369 ca được xác nhận và số người chết lên tới 42, làm chùng hẳn không khí ăn Tết Nguyên đán bắt đầu vào thứ Bảy 25/1/2020. [Ghi chú: Tính tới ngày 28/1/2020 ở Trung Quốc có hơn 4500 ca được xác nhận và ít nhất 106 người chết.]

Gần như toàn tỉnh Hồ Bắc, với 58 triệu dân, bị phong tỏa dưới một hình thức nào đó; chính quyền ngưng hầu hết mọi phương thức giao thông vận tải và ra lệnh nội bất xuất ngoại bất nhập tại ít nhất 15 thành phố. Các ca nhiễm bệnh mới cũng đã được xác nhận ở Malaysia, Úc, Nepal, Pháp, Singapore và Mỹ. [Ghi chú: Hôm 25/1, Canada công bố ca “giả định” nhiễm coronavirus đầu tiên ở Toronto, và ca này được xác nhận hôm 27/1. Cũng hôm thứ Hai 27/1, Canada có ca “giả định” nhiễm coronavirus thứ nhì, là vợ của người thứ nhất.]

Virus này đang trên đà lây lan tăng nhanh sau nhiều tuần án binh bất động ở Vũ Hán, nơi nó được cho là xuất phát từ một chợ bán động vật hoang dã. Mặc dù Trung Quốc được công nhận là đã thể hiện mức độ minh bạch khác thường trong tuần qua, giới nghiên cứu virus đã phê phán nước này vì đã phản ứng quá chậm trong những ngày đầu virus lây lan, để cho những người nhiễm bệnh đi lại thoải mái trong và ngoài Vũ Hán.

Nay có các bằng chứng mới cho thấy giới chức trách ở Vũ Hán cố tình đánh giá thấp virus này, ngay cả sau khi chính thức thông báo cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào ngày 31/12/2019 về điều được WHO gọi là “một cụm những ca viêm phổi không rõ nguyên nhân”.

Nhưng chính quyền Vũ Hán áp dụng “chiến lược đông lạnh” trong những ngày đầu virus lây lan, theo tiết lộ của một bác sĩ tại Bệnh viện Hiệp hòa Vũ Hán với tờ Tuần Tin tức Trung Quốc. Nhân sự trong ngành y tế đã bị cấm nói công khai về những gì đang diễn ra hoặc nhận trả lời phỏng vấn báo chí, theo bác sĩ đó.

Hồi đầu tháng 1, công an ở Vũ Hán cũng cho biết rằng họ đã bắt giữ tám người vì đã lan truyền “các tin đồn” về điều lúc đó là một bệnh viêm phổi chưa được hiểu rõ ảnh hưởng tới ngày càng nhiều người.

Một người khác xưng là bác sĩ ở Vũ Hán đã viết thư cho Ủy ban Y tế Quốc gia trong tuần rồi nói rằng các bác sĩ ở thành phố này được chỉ thị không báo cáo “bệnh viêm phổi siêu vi” trong các báo cáo chẩn đoán bằng hình ảnh của họ từ ngày 12/1 tới 16/1/2020 — giai đoạn mà giới chức địa phương gửi báo cáo đầy lạc quan về chuyện địa phương kiểm soát được tình hình. 

Người đó viết rằng như vậy có nghĩa là, trong giai đoạn hệ trọng khi mà các ca bệnh đang tăng dần, nhân viên y tế địa phương đã không thể đưa ra cảnh báo đúng mức. [Nhật báo Canada] The Globe and Mail chưa thể xác minh tin đó một cách độc lập, nhưng tin đó được lan truyền rộng rãi ở Trung Quốc và không bị báo chí nhà nước phủ nhận.

Một bác sĩ tại bệnh viện Tân Hoa Hồ Bắc ở Vũ Hán đã chết vì virus này, theo tin do báo chí nhà nước tường thuật vào sáng thứ Bảy. Tin tức về ca tử vong của bác sĩ 62 tuổi Liang Wudong xuất hiện trong bối cảnh có nhiều tin tức về rất nhiều trường hợp nhân viên y tế nhiễm virus nhưng không được báo cáo, và các cáo buộc cho rằng việc truyền bá thông tin không đúng mức khiến những người tham gia điều trị bệnh nhân không tự phòng ngừa đúng mức cho bản thân.

Một bài nghiên cứu thứ nhì đăng trên The Lancet hôm thứ Sáu đã cung cấp bằng chứng cho thấy virus có thể được lây truyền từ một người không cho thấy các triệu chứng bị bệnh.

Những tuần đầu ít hành động ở Vũ Hán hoàn toàn trái ngược với những phản ứng mà Trung Quốc đã có trong ba ngày qua, một chiến dịch quyết liệt vô tiền khoáng hậu nhằm cô lập phần lớn dân số Hồ Bắc tương đương với dân số của cả nước Ý.

Trung Quốc đã loan báo kế hoạch xây nhanh hai cơ sở y tế để ứng phó với virus ở Vũ Hán, một cơ sở có 1000 giường và cơ sở kia có 1300 giường. Các máy bay vận tải quân sự và máy bay dân sự đã được dùng để chở 1230 nhân viên y tế tiếp viện, trong đó có quân y sĩ, để trợ giúp các bệnh viện bị quá tải — và đảm trách công việc từ những nhân viên chăm sóc sức khỏe đã bị bệnh.

Chỉ có Tây Tạng vẫn chính thức không bị ảnh hưởng bởi virus này. Các thành phố lớn và các tỉnh ở hầu hết phần còn lại của Trung Quốc đã nâng mức cảnh báo y tế của họ lên tới mức cao nhất.

Tại Bắc Kinh, chính quyền đã đình chỉ dịch vụ xe đò đường dài và các nhà thờ và đền thờ chính thức ngừng làm lễ. Thủ đô Bắc Kinh cũng bắt đầu kiểm tra thân nhiệt tại các ga tàu điện ngầm và cho tất cả hành khách tới tại hai phi trường quốc tế của thành phố.

Thượng Hải đã ra lệnh cho nhân viên vận tải công cộng đeo khẩu trang, cấm trường học tổ chức các sự kiện lớn và cho biết giới chức trách sẽ không phê duyệt đăng ký kết hôn vào ngày 2 tháng 2, một ngày được ưa chuộng vì viết dưới dạng số thì viết ngược xuôi gì cũng như nhau [02/2/20].

Hong Kong đã đình chỉ tất cả các chuyến tàu và chuyến bay từ Vũ Hán, nơi chính quyền cho biết họ sẽ cấm sử dụng tất cả các phương tiện bên ngoài trừ xe buýt miễn phí và giao thông công vụ chính thức bắt đầu từ Chủ nhật. Hong Kong cũng đã hủy bỏ các lễ đón Tết Nguyên đán và sẽ đóng cửa các trường học cho tới giữa tháng Hai.

Tại tỉnh Hải Nam của Trung Quốc, một địa điểm du lịch mùa đông nổi tiếng, tất cả du khách từ tỉnh Hồ Bắc, nơi Vũ Hán là thủ phủ, sẽ phải bị theo dõi y tế trong 14 ngày.

Didi, dịch vụ giống như Uber ở Trung Quốc, yêu cầu tất cả các tài xế phải đeo khẩu trang.

Nhưng ngay cả các quan chức hàng đầu của Đảng Cộng sản cũng thừa nhận rằng những nỗ lực của họ vẫn chưa thể ngăn chặn đà tiến của virus này.

Virus “đã không bị ngăn chặn, và nó đang lây lan,” Tôn Xuân Lan, ủy viên Bộ chính trị và phó thủ tướng Trung Quốc, nói trong phát biểu được báo chí nhà nước đưa tin. Bà kêu gọi có “tinh thần trách nhiệm và cấp bách” hơn nữa.

– có sử dụng tin tường thuật của Reuters

Nguồn: The Globe and Mail, 25/1/2020.

© Bản tiếng Việt của Canada Info.

2 thoughts on “Mấy tuần trước khi phong tỏa, chính quyền Vũ Hán án binh bất động về coronavirus

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.