Đảng Tự do bị áp lực phải xử lý các tư vấn viên di trú bất lương

Dân biểu thuộc tất cả các đảng chính trị đang gây áp lực buộc chính phủ liên bang xử lý những tư vấn viên di trú giả mạo chuyên lừa gạt những người thiết tha muốn làm việc hoặc định cư ở Canada.

Ủy ban di trú của Hạ viện vừa kết thúc mấy tuần điều trần về những người đại diện không đăng ký được gọi là “tư vấn viên ma”. Các dân biểu nay đang cân nhắc những khuyến nghị từ việc cải tổ hoặc thậm chí bãi bỏ cơ quan giám sát độc lập, tới áp đặt các hình phạt nặng hơn đối với những người vi phạm.

Các thành viên của ủy ban này đã nghe những câu chuyện đau lòng từ những thân chủ bị lừa gạt; những người này làm chứng trước ủy ban trong phòng điều trần kín. Một số người bị gạt hàng ngàn đô-la, hoặc được đưa tới Canada với lời hứa có việc làm, để rồi bị bỏ rơi bên đường hoặc trong một nhà kho. Tổng cộng, ủy ban đã nghe lời chứng của 50 nhân chứng và đọc 24 bài viết nộp lên.

Borys Wrzesnewskyj, dân biểu Đảng Tự do và chủ tịch ủy ban, nói rằng những lời chứng về các tư vấn viên ma và bất lương cho thấy rõ là hiện trạng không thể được tiếp tục. Ông nói với CBC rằng tình trạng không thể chấp nhận này cần được khắc phục, dù sẽ không dễ.

Dân biểu Wrzesnewskyj hy vọng ủy ban có thể đệ trình phúc trình, mà dự kiến sẽ có những khuyến nghị cải tổ lớn, trước khi Hạ viện nghỉ hè.

Michelle Rempel, dân biểu Đảng Bảo thủ chuyên trách phản biện chính sách di trú, cho rằng nhìn chung có sự nhất trí là hệ thống hiện nay có vấn đề và cần được điều chỉnh gấp. Những câu chuyện “dựng tóc gáy” được kể ở các buổi điều trần cho thấy cần có những cải tổ lớn.

Tuy có nhiều tư vấn viên di trú lương thiện, uy tín của họ có bị hoen ố do những câu chuyện về những người đại diện vô đạo đức lừa gạt những người dễ bị lợi dụng.

Ngoài đề xuất lập sổ đen ghi tên những kẻ hành nghề bất lương, dân biểu Rempel nói chính phủ cần nỗ lực hiện đại hóa và đơn giản hóa hệ thống rối rắm để người muốn làm hồ sơ di trú có thể tự làm, thay vì phải nhờ bên thứ ba.

Bà Rempel nói những lời chứng về các vấn đề quản trị nghiêm trọng của Hội đồng Quản lý Tư vấn viên Di trú Canada (ICCRC), được thành lập năm 2011 để giám sát các tư vấn viên có đăng ký, đặt ra nhiều câu hỏi về khả năng thực hiện sứ mệnh của hội đồng này.

Hội đồng này không thể xử lý các trường hợp gian lận và lạm dụng một cách nhanh chóng và hiệu quả, và không có quyền hạn xử lý các tư vấn viên không đăng ký nên không thuộc hệ thống. CBC News cũng đã tường thuật rằng hội đồng này đang rối ren, có nhiều trường hợp từ chức, cách chức và bị nhiều nghi vấn về quản lý tài chính.

Ryan Dean, một ủy viên hội đồng quản trị đã bị cách chức khỏi hội đồng, đưa ra những lời chứng chỉ trích nặng về tài chính thiếu minh bạch và các phần tử xấu trong ICCRC.

Hôm 8/3, ông nói với ủy ban, “Theo tôi, mối nguy thật sự có thể xảy ra … là một sự kiện kiểu thiên nga đen, kịch bản xấu nhất, và đó là một vấn đề an ninh Canada nếu các phần tử tội phạm có thể vào được Canada.”

Theo ông, tuy hội đồng có nhiều vấn đề, loại bỏ các phần tử xấu và giữ lại những người tốt sẽ dễ hơn là dẹp bỏ hội đồng và bắt đầu lại từ đầu, vì “chẳng có gì bảo đảm là giải pháp thứ ba sẽ tốt hơn hiện trạng chúng ta đang có hiện nay”.

Robert Kewley, người đã làm việc cho cảnh sát hoàng gia liên bang RCMP 26 năm trước khi làm điều tra viên cho ICCRC, nói với các dân biểu rằng hội đồng này không có quyền hạn pháp lý để chống những người mà ông gọi là “kẻ xấu”, và nói rằng các điều tra viên không có đủ nguồn lực để đưa tới truy tố.

ICCRC chỉ quản lý các thành viên có đăng ký, và chuyển các khiếu nại về những người đại diện không có giấy phép sang cho Cục Biên giới Canada (CBSA) giải quyết.

Theo số liệu được cung cấp cho CBC News, năm ngoái có 285 khiếu nại với CBSA, tăng gần gấp đôi con số 150 vụ trong năm 2015. Có 40 cuộc điều tra được mở, và chỉ có 9 vụ được chuyển sang cho Cơ quan Công tố Canada (PPSC).

Phát ngôn viên Patrizia Giolti của CBSA nói CBSA nghiêm túc xem xét những trường hợp vi phạm luật di trú của Canada, nhưng có nhiều rào cản để thực thi công lý với những người vi phạm.

Bà nói với CBC, “Một số yếu tố, như có nhân chứng và bằng chứng hay không, mức độ nghiêm trọng của vi phạm, và lợi ích của công chúng, được cân nhắc khi quyết định những vụ nào cần được điều tra.”

Jenny Kwan, dân biểu Đảng NDP chuyên trách phản biện chính sách di trú, nói CBSA không có đủ nguồn lực và cần có thêm nhiều điều tra viên và các hình phạt nặng hơn.

Bà cho rằng ngoài sổ đen ghi tên những người đại diện không đăng ký, đã tới lúc thiết lập hệ thống giám sát do nhà nước quản lý để bảo vệ người làm hồ sơ tránh những tư vấn viên giả mạo.

Bà Kwan nói cùng với cải tổ về luật lệ quản lý, cần phải có những chiến dịch hướng dẫn thông tin cho công chúng ở Canada và ở ngoại quốc.

Marwan Tabbara, dân biểu từ Ontario và thành viên ủy ban này, nói một số người tin rằng giải pháp là cấm tư viên hoạt động, và giao lại việc đó cho giới luật sư, nhưng ông cho rằng phần lớn người dân không kham nổi tiền thuê luật sư.

Ông nói các biện pháp bảo vệ di dân lẽ ra đã phải được thực hiện từ lâu. “Chúng tôi đã thấy những sai sót trong hệ thống ở những năm trước, và từ nay trở đi chúng tôi thực sự muốn chỉnh sửa nó để không còn thấy những người dễ bị lợi dụng bị lừa gạt.”