Theo luật mới thông qua, công dân song tịch sẽ không bị tước quốc tịch Canada nếu bị kết tội khủng bố

Hôm thứ Năm 15/6, dự luật C-6 của chính phủ Đảng Tự do cuối cùng đã được thông qua tại Thượng viện, sau một năm qua lại giữa các lần tranh luận và đề xuất bổ sung tại lưỡng viện quốc hội. Dự luật này nhằm mục đích bỏ nhiều thay đổi của chính phủ Đảng Bảo thủ trước đây về quy trình nhập tịch và tước quốc tịch Canada.

Trong những điều khoản bị luật này bãi bỏ có điều khoản quy định tước quốc tịch Canada của những công dân song tịch nếu họ bị kết tội khủng bố, phản quốc hoặc làm gián điệp.

Nhưng số người bị tước quốc tịch vì gian lận cao hơn nhiều so với là do các lý do khác, và luật hiện hành không cho họ có quyền kháng cáo, một điều mà dự luật ban đầu của Đảng Tự do không đề cập tới.

Thượng viện đã đề xuất thêm quy trình kháng cáo như vậy, và Đảng Tự do đã chấp nhận đề xuất đó và nhiều sửa đổi khác vào cuối tuần trước.

Dự luật này được đưa trở lại Thượng viện, và sau một lần tranh luận ngắn, dự luật được thông qua với 51 phiếu thuận và 29 phiếu chống.

Cựu bộ trưởng di trú John McCallum đã đưa ra dự luật này vào năm 2016, thực hiện một lời hứa của Đảng Tự do trong chiến dịch tranh cử liên bang năm 2015. Lời hứa đó góp phần đưa tới câu nói nổi tiếng “Một người Canada là một người Canada là một người Canada” (“A Canadian is a Canadian is a Canadian”) của Justin Trudeau trong các cuộc tranh luận nảy lửa của kỳ tổng tuyển cử năm 2015.

Vấn đề tranh cãi là luật quốc tịch của chính phủ Đảng Bảo thủ; luật đó có quy định tước quốc tịch của những công dân song tịch bị phán quyết phạm một số tội ác nghiêm trọng.

Quy định tước quốc tịch đó chỉ mới áp dụng với một người: Zakaria Amara, bị kết tội về vai trò của ông ta trong một âm mưu khủng bố năm 2006 ở Toronto và quốc tịch của ông ta hiện nay có thể được khôi phục.

Dự luật ban đầu của Đảng Tự do đưa ra hai thay đổi khác: khôi phục độ tuổi bắt buộc phải thi ngôn ngữ và kiến thức để nhập tịch, trở lại tuổi từ 18 tới 54 (quy định trước đây là từ 14 tới 64 tuổi). Một trong những đề xuất sửa đổi của Thượng viện là đề nghị độ tuổi từ 18 tới 59 tuổi, nhưng Đảng Tự do đã không chấp nhận điều đó.

Thay đổi kia trong dự luật này bãi bỏ một điều khoản trong luật cũ của Đảng Bảo thủ quy định đương đơn phải nói rõ trong hồ sơ xin nhập tịch là họ có ý định thường trú ở Canada.

Trong những đề xuất sửa đổi đáng chú ý của Thượng viện có đề xuất quy định cho phép người dân có quyền kháng cáo nếu quốc tịch của họ bị tước do gian lận.

Đảng Tự do chấp nhận đề xuất sửa đổi này, dù có phần miễn cưỡng sau khi một phán quyết gần đây của Tòa án Liên bang nói rằng công dân xứng đáng được có một buổi phân xử độc lập trước khi bị tước quốc tịch.

Đảng Bảo thủ, đảng đối lập chính thức, lên án động thái đó, và cho rằng nó có nguy cơ khuyến khích đương đơn nói dối trong hồ sơ, vì quy trình kháng cáo rất mất thời gian.

Họ nói rằng quy trình theo quy định trong luật cũ của Đảng Bảo thủ (trong đó các viên chức hành chánh có quyền quyết định tước quốc tịch) có hiệu quả hơn, và vẫn có thể kháng cáo ra tòa án nếu luật bị áp dụng sai.