Chính phủ liên bang sắp đệ trình kế hoạch di trú 2018

Chính phủ Đảng Tự do đang hoàn tất kế hoạch di trú năm 2018, với mục tiêu tạo được sự cân đối hợp lý trong bối cảnh khủng hoảng di trú toàn cầu, sự tăng vọt về số người vượt biên trái phép, và tình trạng thiếu hụt lao động dai dẳng ở Canada.

Bộ trưởng di trú Ahmed Hussen gần đây kết thúc những buổi tham vấn trên toàn quốc và đang chuẩn bị đệ trình các chỉ tiêu di trú hàng năm lên Hạ viện trước hạn chót vào ngày 1/11.

Về chỉ tiêu số di dân mới được Canada nhận trong năm tới, chính phủ đặt mục tiêu thu hút nhân lực tài năng nhất trong một thị trường toàn cầu cạnh tranh, đồng thời cho phép các gia đình đoàn tụ và những người bị mất nơi an cư do thiên tai và xung đột được tị nạn ở Canada.

Một phát biểu của bộ trưởng Hussen gởi CBC News viết, “Hệ thống di trú của Canada tiếp tục dựa trên lòng bác ái, tính hiệu quả và cơ hội kinh tế cho tất cả, đồng thời bảo vệ sức khỏe, an toàn và an ninh cho người dân Canada.”

“Hệ thống di trú của Canada từ trước tới nay đã được quốc tế công nhận là cách tiếp cận chu đáo, có trách nhiệm, là hệ thống cân nhắc nhu cầu cần có thêm di dân đồng thời cân đối các trách nhiệm tài khóa và toàn cầu của chúng ta.”

Dân biểu Đảng Bảo thủ Michelle Rempel, chuyên trách phản biện chính sách di trú, nói chính phủ tới nay đã không xây dựng được một chiến lược đúng đắn để bảo đảm di dân góp phần giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động trong một số ngành và ở những vùng xa xôi và dân cư thưa thớt của Canada.

“Thay đổi cùng cực về bối cảnh”

Dân biểu Rempel nói kế hoạch di trú năm 2018 của Canada phải thích ứng với “thay đổi cùng cực về bối cảnh”, với sự tăng vọt về số người xin tị nạn và cuộc khủng hoảng di trú toàn cầu ngày càng leo thang. Bà nói chính phủ phải làm nhiều hơn nữa để bảo đảm rằng người tị nạn được hòa nhập đúng cách và trở thành những người có hiệu quả trong lực lượng lao động.

Những người vượt biên trái phép tới Canada xin tị nạn không được tính trong các chỉ tiêu di dân của kế hoạch di trú, theo văn phòng của bộ trưởng Hussen.

Kế hoạch di trú năm 2017 đặt chỉ tiêu 300,000 di dân, tăng số lượng trong diện “kinh tế” (gồm những người lao động có kỹ năng [skilled worker], doanh nhân, và người chăm sóc [caregiver]), cũng như tăng số lượng cho diện gia đình (bảo lãnh vợ/chồng, người phối ngẫu, con cái, cha mẹ và ông bà).

Dân biểu Đảng NDP Jenny Kwan, chuyên trách phản biện chính sách di trú, kêu gọi chính phủ hãy tham vọng hơn với kế hoạch di trú năm 2018; bà khẳng định nhập cư là chính sách tốt nhất để bù đắp cho dân số lão hóa và giải quyết những tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng.

Bà cho rằng chính sách liên bang phải tập trung vào việc thu hút nhiều loại di dân “cân đối và đa dạng”, thay vì chỉ tập trung vào cho phép những người lao động có kỹ năng cao trở thành thường trú nhân và dựa vào người lao động ngoại quốc tạm thời cho những công việc kỹ năng thấp.

Dân biểu Kwan cũng nói rằng trong thời buổi có trào lưu di cư và bị mất nơi an cư trên diện rộng, Canada nên bỏ hạn mức về số người tị nạn được tư nhân bảo lãnh, và tăng số người tị nạn được nhà nước hỗ trợ.

Janet Dench, giám đốc điều hành của Hội đồng Người Tị nạn Canada, nói rằng Canada có thể dễ dàng tiếp nhận thêm 20,000 người mỗi năm, nhưng kế hoạch năm 2017 ấn định chỉ tiêu ở mức 7,500.

Bà nói, “Con số đó rất ít. Có hơn 1 triệu người tị nạn được Cao ủy Tị nạn Liên Hợp Quốc xác định là cần tái định cư. Vì vậy chỉ tiêu của Canada chỉ tái định cư 7,500 người quả là thấp hơn nhiều so với nhu cầu đó, và thấp hơn nhiều so với năng lực của Canada, như chúng ta đã chứng tỏ với đợt tiếp nhận người tị nạn Syria năm 2016. Chúng ta biết chúng ta có năng lực.”

Bà Dench cho rằng nỗ lực về người tị nạn Syria của chính phủ Đảng Tự do chỉ là “làm cho có” về vấn đề tị nạn thay vì có một cam kết mạnh mẽ, lâu dài.

Dân số lão hóa, tỷ lệ sinh sản thấp

Hội đồng Tư vấn Phát triển Kinh tế của chính phủ đã khuyến nghị rằng Canada tăng các chỉ tiêu di dân lên 450,000 người trước năm 2021 để kích thích nền kinh tế và giải quyết tình trạng dân số lão hóa và tỷ lệ sinh sản thấp.

Patrick Snider, giám đốc chính sách kỹ năng và di trú của Phòng Thương mại Canada, nói các chỉ tiêu di dân cao hơn tạo tiềm năng kinh doanh và tăng khả năng cạnh tranh của Canada, nhưng có thành công hay không thì còn tùy thuộc vào cách tiếp cận.

Ông nói chính phủ nhắm tới những di dân có đúng kỹ năng cho những nghề đang có nhu cầu cao; tuy nhiên, hệ thống xếp hạng hiện nay chỉ tập trung vào trình độ học vấn và các quy cách kỹ thuật, thay vì có tính linh hoạt hơn để thu hút những người thông minh, có động lực và có thể đào tạo.

Những quy định được điều chỉnh cho thích ứng có thể tuyển mộ được những người tự học trong các lĩnh vực chẳng hạn như công nghệ cao, lập trình hay thiết kế đồ họa, những người không học đại học nhưng có những kỹ năng có giá trị mà các công ty cần.

Về số lượng, ông Snider nói chúng phải phản ánh khả năng Canada có thể giúp di dân tái định cư đúng cách, cũng như các lợi ích trực tiếp cho nền kinh tế.

Chính phủ Đảng Tự do đã khởi xướng Chiến lược Kỹ năng Toàn cầu để thu hút tài năng hàng đầu trong một thị trường quốc tế ngày càng cạnh tranh. Ông Snider nói rằng nhờ danh tiếng là đất nước hoan nghênh di dân, Canada có lợi thế để thu hút những người lao động có kỹ năng cao muốn tìm nơi định cư mới.

Cần cải thiện về hòa nhập

Theo một báo cáo mới đây của tổ chức nghiên cứu độc lập Conference Board of Canada, tăng chỉ tiêu di dân sẽ có lợi cho nền kinh tế, nhưng chỉ với điều kiện tăng năng lực giúp di dân mới hòa nhập về xã hội và về kinh tế. Báo cáo này cảnh báo rằng việc tăng số lượng di dân mà không giải quyết những khó khăn có thể dẫn tới những chi phí kinh tế và giảm mức ủng hộ của công chúng đối với vấn đề di trú.

Dory Jade, chủ tịch Hiệp hội Tư vấn viên Di trú Chuyên nghiệp Canada, nói còn có khó khăn là có đủ nguồn lực để xử lý hồ sơ khi hiện nay đã có tình trạng tồn đọng.

Ông muốn chỉ tiêu của năm 2018 sẽ cao hơn 350,000 di dân, nhưng nghĩ rằng chính phủ sẽ giữ con số đó từ 300,000 tới 305,000 do hiện nay nguồn lực đã bị dàn trải quá nhiều.