Khương An

Vụ bê bối SNC-Lavalin là đề tài đình đám trong kỳ tổng tuyển cử liên bang lần trước vào tháng 10 năm 2019. Lần đó, Justin Trudeau đã may mắn thoát hiểm, dù dính nhiều tai tiếng trong nhiều vụ xì căng đan, từ SNC-Lavalin tới chuyện bôi mặt đen (blackface) thời còn là  giáo viên trường trung học tư thục ở Vancouver. Năm 2019, từ chính phủ đa số, đảng Tự do bị mất mấy chục ghế, và vừa đủ để lập chính phủ thiểu số.

Kỳ này, từ đầu chiến dịch tranh cử, vụ SNC-Lavalin tưởng đã chìm xuồng. Tất cả các đảng đối lập không thấy nhắc tới vụ đó nữa. Có thể họ nghĩ là năm 2019 đề tài đó còn nóng hổi mà chẳng khiến Trudeau suy suyển gì cho lắm, huống gì hiện nay lắm chuyện để đả kích đảng Tự do trong chiến dịch tranh cử chỉ vọn vẹn 36 ngày, thời gian tối thiểu được luật cho phép và là chiến dịch ngắn nhất xưa nay ở Canada.

Trong cuộc tranh luận bằng tiếng Anh giữa thủ lãnh 5 đảng lớn vào tối 9/9/2021, bà Annamie Paul, thủ lãnh đảng Xanh (Green), gọi thủ lãnh đảng Tự do là ‘kẻ ủng hộ / đấu tranh nữ quyền giả hiệu’ (‘fake feminist’). Bà lên tiếng ủng hộ ba cựu nữ dân biểu bị Trudeau tống cổ ra khỏi khối dân biểu (caucus) của đảng Tự do vì dám làm trái ý Trudeau.

Ba người phụ nữ phải rời khỏi đảng Tự do và trở thành dân biểu Độc lập cho tới hết nhiệm kỳ Hạ viện gồm cựu bộ trưởng tư pháp và tổng chưởng lý Jody Wilson-Raybould, cựu bộ trưởng y tế và cựu chủ tịch hội đồng ngân khố Jane Philpott, và Celina Caesar-Chavannes, từng là thư ký nghị viện cho chính Trudeau. Trước lời công kích ‘trúng tim đen’ này của Paul, Trudeau mất bình tĩnh và lộ vẻ cáu tiết hiếm thấy, rồi quật lại, “Đừng dạy tôi cách quản lý khối dân biểu của đảng tôi.”

Vài ngày sau, chính nhân vật chính Jody Wilson-Raybould, người bản địa đầu tiên làm bộ trưởng tư pháp ở Canada, giáng đòn đau cho Trudeau bằng cách khơi lại chuyện SNC-Lavalin. Hôm thứ Bảy 11/9, nhật báo The Globe and Mail trích đăng một phần trong cuốn hồi ký mới ‘Indian in the Cabinet’ (‘Người da đỏ trong Nội các’, xuất bản vào ngày 14/9/2021) của bà cựu bộ trưởng tư pháp.

Trong đoạn trích của cuốn hồi ký tiết lộ toàn bộ chuyện SNC-Lavalin, Wilson-Raybould kể lại hai cuộc gặp quan trọng với thủ tướng Trudeau vào tháng 2 năm 2019, vài ngày sau khi nhật báo The Globe and Mail đăng phóng sự tiết lộ rằng bộ trưởng tư pháp và tổng chưởng lý Jody Wilson-Raybould bị đảng Tự do gây áp lực đáng kể trong một vụ án hình sự liên quan tới một tập đoàn lớn

Đó là vụ tập đoàn công chánh SNC-Lavalin ở Quebec bị truy tố hình sự với các cáo buộc hối lộ liên quan tới các hợp đồng ở Libya. Sau đó, tại các phiên điều trần của Hạ viện, Wilson-Raybould khai rằng các lãnh đạo cấp cao của đảng Tự do muốn bà, với tư cách là tổng chưởng lý, chấm dứt truy tố vì các lý do chính trị.

Trong hồi ký, Wilson-Raybould kể rằng các cuộc họp đó được tổ chức ở Vancouver vài ngày sau khi The Globe and Mail đăng phóng sự gây xôn xao dư luận. Lúc đó, thủ tướng Trudeau đã muối mặt sau khi dứt khoát tuyên bố bài báo của The Globe and Mail là sai sự thật.

Trong sách mới, Wilson-Raybould kể rằng trong các cuộc gặp đó, Trudeau đã muốn bà nói láo trong vụ SNC-Lavalin. Wilson-Raybould nói rằng bà viết sách thuật lại mọi chuyện vì mong có sự minh bạch với người dân Canada, và góp phần đòi hỏi trách nhiệm nhiệm giải trình trong vụ SNC-Lavalin.

“Ông ta đã dùng đúng cái câu mà sau này trở thành công khai, rằng tôi đã ‘trải nghiệm các sự việc theo cách khác’,” bà viết.

“Tôi biết ông ta thực sự đang đòi hỏi. … Trong khoảnh khắc đó, tôi biết ông ta muốn tôi nói láo – để xác nhận rằng chuyện đã xảy ra đã không xảy ra. … Nói láo để bảo vệ một nhà nước đang có hành động xấu; một đảng; một vị lãnh đạo không chịu nhận trách nhiệm.”

Wilson-Raybould từ chức nội các vào ngày hôm sau (cuộc nói chuyện với Trudeau), rồi tiếp tới là bộ trưởng y tế lúc bấy giờ Jane Philpott cũng từ chức, trước khi cả hai bà bị tống cổ khỏi khối dân biểu của đảng Tự do. Vụ việc sau đó khiến thư ký chính của Trudeau, Gerald Butts, và Thư ký Hội đồng Cơ mật Michael Wernick từ chức.

Sau khi đoạn trích hồi ký của Wilson-Raybould đăng báo, đề tài SNC-Lavalin lại bùng nổ trong chiến dịch tranh cử. Hôm thứ Bảy 11/9, tại một điểm vận động tranh cử ở Mississauga trong dịp cuối tuần qua, Trudeau phủ nhận chuyện ông ép cựu bộ trưởng tư pháp Wilson-Raybould nói láo. “Tôi không muốn bà ấy nói dối. Tôi chẳng đời nào làm điều đó. Tôi chẳng đời nào yêu cầu bà ấy như vậy. Điều đó hoàn toàn là không đúng.”

Trong khi đó, các đối thủ của Trudeau ca ngợi Wilson-Raybould và nói rằng câu chuyện do bà thuật lại là một bằng chứng nữa cho thấy không thể nào tin được thủ lãnh đảng Tự do Trudeau.

Trudeau trước đây đã từ chối xin lỗi về việc xử lý vụ SNC-Lavalin, kể cả sau khi Ủy viên Đạo đức liên bang kết luận vào tháng 8 năm 2019 rằng Trudeau đã vi phạm Đạo luật Xung đột Lợi ích khi lạm dụng chức vụ của mình để gây áp lực với Wilson-Raybould nhằm mang lại kết quả có lợi cho các quyền lợi tư nhân của SNC-Lavalin.

Tuy nhiên, dù Trudeau lấp liếm để dư luận quên chuyện SNC-Lavalin, thủ lãnh đảng Bảo thủ Erin O’Toole đã tận dụng đoạn trích hồi ký đó để công kích sự khả tín của đối thủ chính của ông.

“Ông Trudeau sẽ nói và làm bất cứ điều gì để đắc cử, và không bao giờ có ý định thực sự đặt người dân Canada và các nhu cầu của đất nước lên trên hết,” O’Toole phát biểu tại buổi vận động tranh cử ở Whitby, Ontario.

“Người dân Canada không còn tin Justin Trudeau nữa. Chúng ta đã thấy cách ông ta đối xử với Jody Wilson-Raybould, cách ông ta đặt các quyền lợi của một doanh nghiệp vận động hành lang về một vụ xét xử tư pháp lên trên việc làm điều đúng.”

Cả O’Toole và thủ lãnh NDP Jagmeet Singh cũng tận dụng việc vụ SNC-Lavalin trở thành đình đám trở lại để nhắc nhở người dân Canada về điều họ cáo buộc thói đạo đức giả của Trudeau trong cách ông đối xử với những phụ nữ dám thể hiện chính kiến mạnh mẽ trong nội các và chính phủ.

“Đó lại là một ví dụ nữa về kiểu hành vi mà chúng ta đang thấy từ ông Trudeau, về việc tống cổ những phụ nữ mạnh mẽ trong nội các của ông ta, dù đó là cựu bộ trưởng tư pháp của ông ta hay bộ trưởng Philpott,” thủ lãnh NDP Singh phát biểu ở Vancouver. “Chúng ta đã thấy chuyện này trở thành một xu hướng và đáng lo ngại.”

© Canada Info.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.