Ngành năng lượng Canada lo ngại chi phí cao do hệ thống định giá carbon mới
Chính phủ liên bang có kế hoạch áp dụng hạn mức khí thải cho ngành dầu khí thông qua một hệ thống định giá carbon mới, khiến ngành này lo ngại sẽ bị tính phí khí thải gây hiệu ứng nhà kính cao hơn các ngành công nghiệp nặng khác.
Và tỉnh bang sản xuất dầu lớn nhất của Canada tuyên bố là sẽ không chấp nhận bất kỳ kế hoạch nào của liên bang gây tổn hại cho khả năng sản xuất nhiên liệu hóa thạch của mình.
Kế hoạch này xuất phát từ hạn mức khí thải cho ngành dầu khí mà thủ tướng Justin Trudeau đã công bố trong chiến dịch bầu cử năm ngoái.
Trong một tài liệu thảo luận được công bố hôm 18/7/2022, Ottawa nêu ra 2 phương án định giá carbon mà liên bang có thể dùng để áp dụng hạn mức khí thải cho ngành dầu khí: (1) hệ thống phân bổ và mua bán hạn mức khí thải carbon (cap-and-trade) quốc gia; hoặc (2) thay đổi hệ thống định giá carbon công nghiệp hiện hành để bao gồm các tiêu chuẩn áp dụng riêng cho ngành nhiên liệu hóa thạch.
Chính quyền Alberta, đảng Bảo thủ đối lập và một số tổ chức ngành dầu khí từng cảnh báo rằng hạn mức khí thải áp dụng cho ngành dầu khí coi như sẽ dẫn tới giảm sản lượng, nếu không thể đáp ứng yêu cầu giảm lượng khí thải bằng cách đổi mới công nghệ.
Chính phủ liên bang đã nhiều lần nói rằng đó không phải là mục đích của mình và thừa nhận rằng việc giảm sản lượng dầu khí trước khi giảm nhu cầu sử dụng dầu khí sẽ có tác hại cho nền kinh tế Canada. Tuy nhiên, theo một phân tích nội bộ chính phủ mà nhật báo The Globe and Mail thu thập được, có khoảng cách khá lớn giữa tham vọng mà chính phủ đặt ra cho ngành này và tính khả thi về kỹ thuật trước năm 2030.
Trong một cuộc phỏng vấn hôm 18/7, bộ trưởng môi trường Steven Guilbeault đã không thể giải thích được bằng cách nào hạn mức khí thải được chính phủ đề xuất sẽ tránh giảm sản lượng, nhưng nói rằng các công ty trong ngày đã cam kết đạt mức khí thải ròng bằng không vào năm 2050.
Oil Sands Pathways to Net Zero Alliance (Liên minh Lộ trình Dầu cát đạt Mức khí thải ròng bằng không) đại diện cho 6 công ty hiện đang chiếm khoảng 95% hoạt động sản xuất dầu cát của Alberta và đã cam kết đạt mức khí thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Vùng này sản xuất khoảng 75% dầu của Canada. Nhiều công ty dầu khí khác cũng đã đặt ra mục tiêu mức khí thải ròng bằng 0.
Hôm 18/7, phó chủ tịch Mark Cameron nói liên minh này đang nghiên cứu các phương án đề xuất của Ottawa. Nhưng ông lo ngại rằng bất kỳ công cụ nào mà chính phủ liên bang chọn có thể khiến ngành dầu khí phải gánh chịu giá carbon cao hơn và có ít lựa chọn hơn so với các ngành công nghiệp khác về việc chấp hành quy định liên bang.
Cameron cũng nói rằng nếu chính phủ không bảo đảm rằng ngành dầu khí có cách để đáp ứng các quy định mới, thì “họ thực sự sẽ phải giảm sản lượng”.
Lisa Baiton, chủ tịch và giám đốc điều hành Hiệp hội Các nhà sản xuất Dầu mỏ Canada, nói trong một tuyên bố rằng cả hai phương án do liên bang đề xuất có thể hạn chế sản lượng dầu khí ở Canada “bằng cách tăng thêm gánh nặng quản lý nhà nước và loại bỏ các phương án hợp tác trên toàn nền kinh tế về giảm khí thải”.
Ngành dầu khí chiếm hơn 1/4 tổng lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính của Canada, nhưng cũng chiếm tới 16% kim ngạch xuất khẩu và gần 6% GDP của Canada, theo chính phủ liên bang.
Trong khi đang cố gắng giải quyết vấn đề khí thải, Ottawa cũng phải đương đầu với cuộc khủng hoảng an ninh năng lượng do cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine – cuộc chiến đó cũng đang làm tăng nhu cầu đối với nhiên liệu hóa thạch của Canada.
Theo hạn mức được đề xuất, chính phủ liên bang sẽ áp đặt mức trần khí thải dành riêng cho ngành dầu khí mà sẽ liên tục giảm theo từng giai đoạn 5 năm. Cam kết này là một phần của kế hoạch của Canada nhằm tới năm 2030 giảm ít nhất 40% lượng khí thải so với mức của năm 2005 và đạt khí thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Nhưng chính phủ liên bang đã chậm công bố chi tiết về hạn mức khí thải này. Năm ngoái, chính phủ nói rằng mức trần sẽ được ấn định ở mức hiện tại. Tuy nhiên, bộ trưởng môi trường Guilbeault nói rằng chính phủ chưa quyết định liệu hạn mức sẽ dựa trên mức của năm 2021 hay 2022.
Các tỉnh bang có thẩm quyền tài phán về khai thác tài nguyên, nhưng bộ trưởng môi trường Guilbeault nói rằng chính phủ liên bang có quyền áp dụng một hệ thống phân bổ và mua bán hạn mức khí thải carbon được quản lý ở cấp quốc gia cho ngành dầu khí thông qua Đạo luật Bảo vệ Môi trường Canada. Nếu chính phủ liên bang chỉ thay đổi giá carbon công nghiệp hiện hành, điều đó sẽ được thực hiện theo Đạo luật Định giá Ô nhiễm Khí Nhà kính.
Trong một tuyên bố chung hôm 18/7, bộ trưởng năng lượng Sonya Savage và bộ trưởng môi trường Whitney Issik của Alberta cho biết tỉnh bang này sẽ không chấp nhận bất kỳ kế hoạch nào từ Ottawa mà sẽ cản trở khả năng khai thác tài nguyên thiên nhiên của mình.
“Chính phủ liên bang không thể đơn phương hành động để đạt được các mục tiêu khí thải của họ,” hai bộ trưởng Alberta nói. Alberta cũng phản đối về thời điểm công bố tài liệu thảo luận, hai tuần sau cuộc họp của các bộ trưởng năng lượng.
Các cuộc tham vấn về giới hạn phát thải sẽ kéo dài đến ngày 30/9 và Ottawa sẽ đưa ra kế hoạch cuối cùng vào đầu năm 2023.
Nguồn: The Globe and Mail, 19/7/2022.
© Bản tiếng Việt của Canada Info.
