Ngập tiền Trung Quốc, Vancouver đau đầu tìm cách ngăn chặn (Kỳ 2)

Ngập tiền Trung Quốc, Vancouver đau đầu tìm cách ngăn chặn

Matthew Campbell và Natalie Obiko Pearson

Phạm Vũ Lửa Hạ lược dịch

Gần đây, quan điểm đã thay đổi. Các dấu hiệu thay đổi được thấy rõ vào khoảng năm 2010, khi xuất hiện một trò chơi trên mạng tên là “Crack Shack or Mansion?” khó đáng ngạc nhiên. Trò này yêu cầu người chơi nhìn ảnh đoán xem một căn nhà xập xệ là một ổ ma túy hay chỗ được rao bán với giá bảy chữ số. Tâm lý bất mãn này càng cao khi nhiều khu vực không có những người cư trú lâu dài và nhiều người Vancouver trẻ tuổi đã từ bỏ hi vọng mua nổi một căn nhà. Thay vì là trung tâm sạch và xanh ở Thái Bình Dương như ước mơ của giới lãnh đạo, thành phố này giống như một Monaco nhiều mưa, dù có dim sum ngon hơn nhiều.

Đảng Tự do trung hữu ở British Columbia, cầm quyền từ năm 2001 cho tới năm ngoái, từ lâu đã xem nhẹ vai trò của tiền ngoại quốc, tán thành lập luận của giới phát triển địa ốc rằng giá cao là lỗi của bộ máy quy hoạch rối rắm và thiếu đất có thể xây nhà. Nhưng năm 2016, khi sắp có bầu cử tỉnh bang và giá trị bất động sản tiếp tục tăng mạnh, chính quyền Đảng Tự do đã đánh thuế đối với người mua ngoại quốc, loại thuế đầu tiên kiểu này ở Canada. Loại thuế 15% này áp dụng cho bất kỳ ai không có quốc tịch Canada hoặc không có thẻ thường trú nhân mua nhà tại hoặc xung quanh Vancouver. Đối với nhiều cử tri, biện pháp này đã quá muộn, và Đảng Tân Dân chủ (NDP) đối lập đã giành được chính quyền sau khi hứa kiềm hãm thị trường. (©Bản tiếng Việt của Canada Info.net)

Tân thủ hiến John Horgan, thủ lĩnh Đảng NDP, tăng thuế này lên tới 20% và mở rộng phạm vi địa lý áp dụng thuế. Chính quyền của ông dự định thu phí 2%/năm đối với nhà bỏ trống thuộc sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài và đã bắt đầu xóa bỏ những lỗ hổng cho phép người mua tránh thuế khi mua căn hộ condo và chuyển nhượng bất động sản.

Tất nhiên, để những thay đổi này có hiệu quả, chính quyền cần phải biết ai thực sự sở hữu bất động sản ở Vancouver. Mãi cho tới năm 2017, cơ quan Thống kê Canada (Statscan) mới công bố số liệu về tỷ lệ người ngoại quốc sở hữu bất động sản. Statscan cho biết những người không phải công dân hay thường trú nhân Canada sở hữu hơn 7% nhà ở tại thành phố này. Tuy nhiên, cơ quan gia cư liên bang nói rằng ước tính đó thấp hơn thực tế, bởi vì các nhà đầu tư nước ngoài có thể mua nhà thông qua người thân hoặc các công ty trá hình ở Canada. Năm 2016, Tổ chức Minh bạch Quốc tế phát hiện rằng quyền sở hữu của gần một nửa trong số 100 bất động sản đắt nhất ở Vancouver, tương đương với lượng của cải ẩn danh có giá trị ít nhất 1 tỷ CAD, coi như không thể truy nguồn gốc được.

Những lỗ hổng pháp luật ở British Columbia cũng ngoạn mục không kém phong cảnh núi non. Ví dụ, hoàn toàn hợp pháp nếu ta mua cổ phần của một “quỹ tín thác đơn giản” (bare trust) mà tài sản duy nhất của quỹ tín thác này là một ngôi nhà, thay vì mua chính bất động sản sản đó. Trên lý thuyết, bằng khoán sở hữu không đổi chủ, cho phép người mua tránh thuế chuyển nhượng đất. Mãi cho tới tháng 9 vừa rồi, người ta vẫn có thể mua một bất động sản bằng cách sử dụng một công ty ẩn danh với một luật sư làm ủy viên quản trị (director) độc nhất, hoặc chỉ định một “cổ đông được đề cử”, người kiểm soát công ty ẩn danh này — mà không tiết lộ chủ sở hữu thực sự trong cả hai trường hợp. Trong khi đó, các luật sư ở British Columbia, cũng như ở những nơi khác của Canada, được miễn áp dụng các điều khoản chính của luật chống rửa tiền, một tiêu chuẩn mà các hiệp hội luật sư quốc gia đã kiện tới Tối cao Pháp viện để bảo vệ, với lý do đặc quyền luật sư-thân chủ.

Ngay sau khi nhậm chức, Eby đã đặt hàng thực hiện một cuộc điều tra độc lập về ngành cờ bạc. Báo cáo từ cuộc điều tra này, được công bố hồi tháng Sáu, kết luận rằng “việc rửa tiền quy mô lớn, xuyên quốc gia đã xảy ra ở các sòng bạc của chúng ta” và cảnh báo rằng những số tiền đó đang lọc sâu hơn vào nền kinh tế. Trong số những phát hiện của cuộc điều tra: Trong nhiều năm, ban chống rửa tiền của cơ quan quản lý sòng bạc không có nhân viên làm việc vào các buổi tối và cuối tuần. Và trước khi các cải cách bắt đầu vào đầu năm nay, các quy định yêu cầu sòng bạc phải trình báo khách đáng ngờ chủ yếu chỉ là đánh dấu các ô phù hợp. Vụ đổi 250,000 CAD tại sòng bạc Starlight năm 2009 là một trong nhiều giao dịch đáng lẽ phải được báo động là đáng ngờ. Năm sau đó, có người được phép chuyển đổi 3.1 triệu CAD, chủ yếu bằng giấy bạc $20, thành phỉnh đánh bạc ở đó. (©Bản tiếng Việt của Canada Info.net)