Tối cao Pháp viện bảo đảm quyền bầu cử cho công dân Canada sống ở nước ngoài
Tối cao Pháp viện bảo đảm quyền bầu cử cho công dân Canada sống ở nước ngoài
Tối cao Pháp viện Canada đã phán quyết rằng công dân sống ở nước ngoài có quyền bầu cử trong các cuộc bầu cử liên bang bất kể họ sống ở nước ngoài bao lâu.
Trong phán quyết với tỷ lệ 5 thuận 2 chống, đa số các thẩm phán nói rằng sự vi phạm quyền hiến định này không có căn cứ chính đáng.
Viết đại diện cho nhóm đa số, chánh án Richard Wagner nói rằng bầu cử là “quyền chính trị cơ bản và quyền bầu cử là nguyên lý cốt lõi của nền dân chủ của chúng ta”.
Hồi tháng 12/2018, chính phủ của Đảng Tự do đã thông qua luật bảo đảm quyền bầu cử cho tất cả công dân Canada cư trú ở nước ngoài. Nhưng phán quyết của Tối cao Pháp viện hôm thứ Sáu 11/1/2019 có thể có tác dụng ngăn các chính phủ tương lai ban hành luật hạn chế quyền bầu cử của công dân sống ở nước ngoài.
Luật trước đây ban hành năm 1993 cấm những người không thường trú bầu cử nếu họ sống ở nước ngoài hơn năm năm. Luật này đã không được thực thi nghiêm ngặt cho tới khi chính phủ Đảng Bảo thủ thời thủ tướng Stephen Harper bị hai người Canada sống ở Mỹ kiện vi phạm quyền hiến định vì họ bị cấm bầu cử trong cuộc bầu cử năm 2011.
Gillian Frank và Jamie Duong làm việc tại các trường đại học Mỹ vì họ không tìm được việc làm ở Canada. Họ cho biết họ vẫn duy trì các liên hệ gắn bó sâu sắc với đất nước mặc dù họ cư trú ở nước ngoài.
Phán quyết này nêu bật tính chất toàn cầu của xã hội hiện đại, và nói rằng việc từ chối quyền bầu cử đối với công dân không thường trú chỉ vì họ ở nước ngoài quá ngưỡng “tùy tiện” 5 năm là điều không chấp nhận được.
Theo Luật 76, tu chính Đạo luật Bầu cử Canada và được thông qua hồi tháng 12/2018, cử tri sống ở các nước khác chỉ phải chứng minh danh tánh của họ và trình bằng chứng về địa chỉ trước đây của họ để xác định khu vực bầu cử nơi họ sẽ bỏ phiếu.
Colin Feasby, một luật sư của Hiệp hội Người Canada Ở nước ngoài, tổ chức can thiệp trong vụ này, nói rằng phán quyết này đưa ra một tuyên bố quan trọng “tất cả mọi công dân đều quan trọng”.
Tổng chưởng lý Canada đã lập luận rằng quyết định của Quốc hội hạn chế quyền bầu cử của công dân cư trú lâu năm ở nước ngoài là “một sự vi phạm quyền bầu cử hiến định có thể có căn cứ biện minh được”, và rằng có một khế ước xã hội (social contract) giữa cử tri và dân biểu.
“Một trong những mục đích của nó là duy trì tính công bằng của hệ thống bầu cử cho công dân Canada thường trú trong nước,” một luận điểm pháp lý của chính phủ nộp lên Tối cao Pháp viện viết. “Các trách nhiệm pháp lý của những công dân cư trú dài hạn ở nước ngoài theo luật nội địa Canada ít hơn nhiều so với các trách nhiệm của công dân Canada thường trú trong nước.”
Giới ủng hộ công dân cư trú ở nước ngoài đưa ra lập luận trước Tối cao Pháp viện rằng quyền bầu cử được bảo đảm trong Hiến chương Canada về các Quyền và Quyền tự do, là trọng tâm của nền dân chủ Canada và là đặc trưng của quốc tịch Canada. Theo lập luận của họ, việc không cho họ bầu cử giống như xem họ là công dân hạng hai.
Giới đấu tranh vì các quyền tự do dân sự cũng hoan nghênh phán quyết này.
“Phán quyết này khẳng định quyền bầu cử là một quyền cơ bản và là nền tảng của dân chủ — không phải là điều mà người Canada phải xin được từ nhà nước,” Kate Oja, một luật sư của Hiệp hội Quyền tự do dân sự British Columbia, nói trong một tuyên bố.
Nguồn: CBC, 11/1/2019.
© Bản tiếng Việt của Canada Info.