Ngân sách tỉnh bang 2019 ảnh hưởng ra sao tới cá nhân và gia đình ở Ontario

Ngân sách đầu tiên của chính quyền thủ hiến Doug Ford không có nhiều khoản chi tiêu bất ngờ nhưng hứa những khoản đầu tư đáng kể vào y tế, một loại miễn giảm thuế (tax credit) về chi phí gởi con, và nhiều thay đổi lớn về cách bán rượu bia trên toàn tỉnh bang.

Ngân sách tổng cộng 163.4 tỷ đô-la – cao hơn gần 5 tỷ so với ngân sách cuối cùng của chính quyền cũ của Đảng Tự do – xác định thâm hụt hiện tại ở mức 11.7 tỷ đô-la, và chính quyền Đảng Bảo thủ Cấp tiến nói rằng vẫn chưa thể cân bằng ngân sách trước năm 2023–24.

Những điểm nổi bật khác trong ngân sách bao gồm nỗ lực hợp pháp hóa cờ bạc trên mạng, một chương trình mới về trợ giúp chăm sóc răng cho người cao niên thu nhập thấp, tăng tài trợ vận tải công cộng cho Toronto, và những thay đổi về hình ảnh, biểu tượng như tái thiết kế mẫu mã bằng lái xe và biển số xe.

Bộ trưởng tài chính Vic Fedeli phát biểu với báo giới về ngân sách tỉnh bang đầu tiên của ông vào chiều 11/4/2019 ở Toronto. (Ảnh: Pierre-Olivier Bernatchez/CBC)

Bộ trưởng tài chính Vic Fedeli nói rằng ngân sách sẽ cung cấp 26 tỷ đô-la “cứu trợ rất cần thiết” cho các gia đình và doanh nghiệp, trong khi giải quyết nợ công của tỉnh bang hiện ở mức 343 tỷ đô-la.

“Chúng tôi đang bảo vệ những gì quan trọng nhất theo cách hợp lý và thận trọng,” bộ trưởng Fedeli nói với báo giới. “Đó cũng là ngân sách không có khoản tăng thuế nào. Không hề tăng thuế.”

Thử điểm qua những ảnh hưởng của ngân sách tỉnh bang 2019 với các gia đình và cá nhân ở Ontario

Hỗ trợ chi phí gởi con

Trọng tâm của ngân sách của chính quyền Đảng Bảo thủ Cấp tiến là loại tax credit CARE để trợ giúp trang trải chi phí gởi con.

Với loại tax credit CARE này, các gia đình đủ tiêu chuẩn được hưởng sẽ nhận được tới tối đa 75% chi phí gởi trẻ hợp lệ kể từ ngày 1/1/2019. Những gia đình có con dưới 7 tuổi sẽ nhận được tới tối đa $6000, con từ 7 tới 16 tuổi sẽ nhận được $3750. Con bị khuyết tật nặng sẽ nhận được tới tối đa $8250.

“Chính quyền chúng tôi đang đầu tư vào một trong những sáng kiến gởi trẻ linh hoạt nhất ở tỉnh bang” bộ trưởng Fedeli nói. “Điều này sẽ cung cấp cho 300 ngàn gia đình tới tối đa 75% các chi phí gởi trẻ hợp lệ của họ trả cho các trung tâm giữ trẻ, cơ sở giữ trẻ tại gia và các kỳ trại trong ngày.”

Ví dụ, một cặp vợ chồng có thu nhập tổng cộng $150,000 với hai con dưới 7 tuổi sẽ nhận được $160 theo hình thức tax credit CARE này. Một cặp vợ chồng có thu nhập tổng cộng $80,000 với hai con dưới 7 tuổi sẽ nhận được $6,240.

Theo dự toán của chính quyền, loại tax credit sẽ có chi phí khoản 390 triệu đô-la mỗi năm. Tỉnh bang cũng hứa tới tối đa 1 tỷ đô-la trong 5 năm để tạo thêm 30,000 chỗ giữ trẻ trong các trường học.

Thủ lĩnh đảng NDP Andrea Horwath nhắc tới việc cắt giảm 1 tỷ đô-la trong ngân sách của Bộ Các dịch vụ Trẻ em, Cộng đồng và Xã hội như là bằng chứng cho thấy ngân sách “sẽ không giúp đỡ các gia đình” và việc thiếu tài trợ cho những người có con bị tự kỷ, một vấn đề đã gây phản đối dữ dội tại tỉnh bang.

Theo những thay đổi do bộ trưởng Lisa MacLeod của Bộ Các dịch vụ Trẻ em, Cộng đồng và Xã hội thông báo, trẻ dưới 6 tuổi được chẩn đoán bị tự kỷ sẽ nhận được $20,000 và trẻ trên 6 tuổi sẽ nhận được $5,000. Kế hoạch này ban đầu chỉ trợ cấp các mức tối đa đó cho các gia đình có thu nhập dưới $55,000. Việc điều trị tập trung có thể tốn kém tới $80,000 mỗi năm.

Y tế

Chính quyền Đảng Bảo thủ Cấp tiến sẽ đầu tư khoảng 384 triệu đô-la cho các bệnh viện và thêm 267 triệu đô-la cho dịch vụ chăm sóc tại nhà, với tổng chi tiêu cho ngành y tế được dự toán sẽ tăng từ $62.2 tỷ lên tới $65.3 tỷ đô-la với tỷ lệ trung bình 1.6%.

Chính quyền cũng thông báo là sẽ đầu tư 3.8 tỷ đô-la cho sức khỏe tâm thần, các chứng nghiện và chỗ ở trong 10 năm và tạo thêm 15,000 giường chăm sóc dài hạn.

Cả Đảng NDP lẫn Đảng Tự do đều lưu ý rằng các khoản đầu tư dự định về y tế không tăng kịp với tỷ lệ lạm phát.

Trợ giúp người cao niên và gia đình có thu nhập thấp

Ngân sách cũng nhấn mạnh một chương trình được công bố trước đâu về trợ giúp chăm sóc răng cho người cao niên thu nhập thấp.

Theo chương trình này, những người trên 65 tuổi với thu nhập hàng năm $19,300 trở xuống, hoặc các cặp vợ chồng cao niên có tổng thu nhập ít hơn $32,300, sẽ được các dịch vụ chăm sóc răng tại các cơ sở y tế công cộng trên toàn tỉnh bang.

Ngân sách cũng bao gồm một loại tax credit được công bố trước đây gọi là Tax Credit dành cho Người và Gia đình Thu nhập thấp (LIFT): tax credit này sẽ giảm thuế thu nhập cá nhân Ontario tới tối đa $850 cho những người có thu nhập thấp.

Giáo dục và học phí

Tuy gần đây đã đụng độ với các nghiệp đoàn giáo viên về các đề xuất tăng sĩ số lớp học, chính quyền Ford dự định đầu tư 1.4 tỷ đô-la cho các trường học trong niên khóa sắp tới.

Ngân sách cũng bao gồm kế hoạch đã được công bố trước đây về việc giảm 10% học phí tại các trường cao đẳng và đại học bắt đầu từ niên khóa 2019–20 và ngưng tăng học phí cho niên khóa 2020–21.

Tuy nhiên, kế hoạch này cũng sẽ bao gồm giảm gần 700 triệu đô-la về tổng ngân sách tài trợ cho giáo dục cao đẳng và đại học.

Mở rộng việc bán rượu bia

Với hơn 60 lần nhắc tới trong ngân sách, chính quyền Doug Ford đang hoạch định nhiều thay đổi lớn về cách bán rượu bia tại Ontario. Trong những thay đổi này có việc cho phép ăn nhậu tại bãi đậu xe (tailgating) tại các sự kiện thể thao, cho phép các quán bar và nhà hàng bán rượu bia từ 9 giờ sáng, và cho phép các cơ sở kinh doanh có giấy phép được quảng cáo “happy hour” (giờ giảm giá đồ uống).

Giấy phép tailgating sẽ cho phép bán rượu bia tại các sự kiện thể thao chuyên nghiệp, các sự kiện bán chuyên nghiệp và tại các sự kiện đủ tiêu chuẩn ở các trường cao đẳng và đại học. Các chính quyền địa phương cũng sẽ được phép quy định những nơi công cộng, như công viên, là nơi được phép uống rượu bia.

Chi tiết về các hạn chế về quảng cáo “happy hour” không được nêu trong ngân sách.

Khi được hỏi về những lo ngại về sức khỏe và nạn lái xe khi chịu ảnh hưởng của rượu bia, bộ trưởng Fedeli nói: “Chúng tôi tin tưởng người dân sẽ có quyết định đúng đắn.”

Chính quyền cho biết những thay đổi về rượu bia dự kiến sẽ được áp dụng vào mùa hè 2019.

Trong khi đó, chính quyền cũng đang cân nhắc hợp pháp cờ bạc trên mạng với trọng tâm là hợp pháp hóa việc cá cược từng sự kiện thể thao riêng lẻ.

Tuy nhiên, điều này cần phải có thay đổi về bộ luật hình sự và tỉnh bang cho biết hiện đang vận động chính phủ trung ương có thay đổi. Ngân sách không có nhiều chi tiết về những thay đổi được đề xuất về cờ bạc, và chính quyền đang tiến hành tham vấn.

Khương An tổng hợp từ Global News, CBC, CTV, 12/4/2019.