Sau Canada tới Anh, Pháp, Đức nói cách Saudi Arabia giải thích cái chết của ký giả Jamal Khashoggi “không đáng tin”

Saudi Arabia cần cung cấp dữ kiện để chứng minh cách giải thích của họ về chuyện đã xảy ra với ký giả Jamal Khashoggi nếu muốn nó được xem là đáng tin cậy. Đó là quan điểm của Anh, Pháp và Đức trong một tuyên bố chung hôm Chủ nhật 21/10.

Quan điểm này giống quan điểm của Canada được nêu ra một ngày trước đó, nhưng cương quyết hơn bất cứ ý kiến nào của chính quyền Donald Trump sẵn sàng phát biểu cho tới nay.

Trong một tuyên bố tối thứ Bảy 20/10, Ngoại giao Chrystia Freeland của Canada nói rằng “những lời giải thích” của Saudi Arabia về vụ giết Jamal Khashoggi “thiếu tính nhất quán và độ tin cậy”.

Bà cũng nhắc lại lời kêu gọi của chính phủ liên bang Canada về việc mở cuộc điều tra thấu đáo với sự hợp tác của giới chức Thổ Nhĩ Kỳ.

Khashoggi mất tích sau khi vào lãnh sự quán Saudi Arabia tại Istanbul ngày 2/10 để làm giấy tờ cần để kết hôn với hôn thê người Thổ Nhĩ Kỳ. Năm ngày sau, giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc rằng ông đã bị tra tấn, giết hại và thi thể ông bị chặt tại lãnh sự quán đó. Báo chí thân chính phủ ở Thổ Nhĩ Kỳ đã tường thuật rằng một đội hành quyết đã từ Saudi Arabia sang để giết ký giả thường chỉ trích Saudi Arabia.

Sau hai tuần phủ nhận việc có liên can tới sự mất tích của Khashoggi, hôm thứ Bảy 20/10 Saudi Arabia lần đầu tiên thừa nhận ký giả này đã chết trong một cuộc ẩu đả tại lãnh sự quán ở Thổ Nhĩ Kỳ. Một giờ sau, một quan chức Saudi Arabia khác nói rằng ông chết do bị kẹp cổ.

Saudi Arabia cũng nói rằng năm quan chức tình báo hàng đầu Saudi Arabia đã bị sa thải và 18 người khác bị bắt do kết quả điều tra vụ việc này. (©Bản tiếng Việt của CanadaInfo.net)

Khashoggi, từng là một người thân cận hoàng gia Saudi Arabia, đã chỉ trích giới cai trị của vương quốc này sau khi họ đàn áp phe đối lập, khai chiến với nước Yemen láng giềng và cắt đứt quan hệ với Qatar, một nước nhỏ trong Vùng Vịnh.

Anh, Pháp và Đức nói trong tuyên bố chung hôm 21/10: “Không có gì có thể biện minh cho vụ giết người này và chúng tôi lên án nó một cách kịch liệt nhất.”

“Có nhu cầu cấp bách cần làm rõ chính xác những gì đã xảy ra … ngoài các giả thuyết đã được đưa ra cho đến nay trong cuộc điều tra của Saudi Arabia, mà cần được chứng minh bằng các dữ kiện được coi là đáng tin cậy.”

Ba nước này nhấn mạnh rằng cần có nhiều nỗ lực hơn để xác định được sự thật và bảo đảm quy trách nhiệm đúng người đã phạm tội.

Trong tuyên bố của mình hôm 20/10, ngoại trưởng Freeland gởi lời chia buồn chân thành tới gia đình và những người thân của Khashoggi. “Những nỗi đau mà họ đang chịu đựng do thảm kịch này thật đau lòng,”

Bà cũng nói, “Những kẻ gây ra vụ giết người này phải bị buộc chịu trách nhiệm và phải đối mặt với công lý.”

Tổng thống Mỹ Donald Trump chưa sẵn sàng phát biểu mạnh mẽ như vậy nhưng ông đang bắt đầu gặp áp lực ngày càng tăng từ bên trong Đảng Cộng hòa của mình.

Trong những ngày gần đây, Trump có những phát biểu khác nhau về vụ Khashoggi, từ đe dọa Saudi Arabia sẽ chịu những hậu quả nghiêm trọng và cảnh báo về các biện pháp chế tài kinh tế, tới những phát biểu mềm mỏng hơn, trong đó ông đề cao vai trò của Saudi Arabia là đồng minh của Mỹ chống lại Iran và phiến quân Hồi giáo, cũng như khách hàng quan trọng mua vũ khí Mỹ. (©Bản tiếng Việt của CanadaInfo.net)

“Tôi không hài lòng cho tới khi chúng ta tìm ra câu trả lời. Nhưng đó là một bước đầu tiên lớn, một bước đầu tiên tốt. Nhưng tôi muốn nhận được câu trả lời,” Trump nói với báo giới vào cuối tuần rồi, khi được hỏi về cuộc điều tra của Saudi Arabia và việc nước này sau đó sa thải các quan chức về vụ việc này.

Trả lời phỏng vấn của báo Washington Post, Trump nói rằng “rõ ràng đã có sự lừa dối, và đã có những lời nói dối”.

Hôm 20/10, thượng nghị sĩ Bob Corker (Đảng Cộng hòa), chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, còn phát biểu mạnh hơn. Ông nói rằng thái tử Saudi Arabia “đã vượt quá giới hạn” trong việc giết Khashoggi và phải trả giá.

Trong chương trình State of the Union của đài CNN, Corker nói ông tin rằng thái tử Mohammed bin Salman đứng đằng sau vụ sát hại Khashoggi.

Thượng nghị sĩ Bob Corker cũng kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ giao các bản ghi hình được cho là quay vụ giết Khashoggi trong lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul. Báo chí Thổ Nhĩ Kỳ tường thuật là có những bằng chứng như vậy sau một loạt các vụ rò rỉ thông tin, dù giới chức Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa xác nhận họ có các bản ghi hình đó.

Thượng nghị sĩ Ben Sasse, cũng thuộc Đảng Cộng hòa, nói với CNN rằng Saudi Arabia còn nhiều điều phải giải thích.

Tổ chức nhân quyền Ân xá Quốc tế nói Saudi Arabia nên “giao ngay” thi thể của Khashoggi để các chuyên gia pháp y độc lập có thể khám nghiệm tử thi theo tiêu chuẩn quốc tế.

Nguồn: Reuters / The Globe and Mail 21/10/2018, The Canadian Press / 680 News 20/10/2018.

© Bản tiếng Việt của Canada Info.