Canada chưa sẵn sàng để hợp pháp hóa cần sa (kỳ cuối)

1

Canada sắp mở đầu kỷ nguyên cần sa hợp pháp bằng những luật lệ tủn mủn, nửa vời, mâu thuẫn giữa các địa phương trên toàn quốc, thậm chí chỉ cách nhau một cây cầu.

Canada sắp mở đầu kỷ nguyên cần sa hợp pháp bằng những luật lệ tủn mủn, nửa vời, mâu thuẫn giữa các địa phương trên toàn quốc, thậm chí chỉ cách nhau một cây cầu.

Canada chưa sẵn sàng để hợp pháp hóa cần sa

Jason Markusoff

Khương An lược dịch

(Kỳ 1)

Thật vậy, mặc dù British Columbia nổi tiếng về cần sa, tỉnh bang này đứng sau Nova Scotia và Alberta về mức tiêu thụ cần sa bình quân đầu người. Và nói là đủng đỉnh hay chậm chạp cũng được, nhưng B.C. là tỉnh bang cuối cùng bắt đầu xét duyệt hồ sơ xin bán lẻ tư nhân — vào tháng Tám, khi chỉ còn 10 tuần là tới ngày hợp pháp hóa. Bộ tư pháp tỉnh bang không chịu nói liệu các hồ sơ có được duyệt kịp lúc hay không, mà nói rằng tùy thuộc nhiều vào các thành phố/thị trấn. Kelowna, Abbotsford và Burnaby nằm trong số những địa phương vẫn đang loay hoay tìm ra cách tiếp cận của mình khi còn chưa tới hai tháng.

Ở Vancouver, gần như chắc chắn là ngày 17/10 sẽ giống như những ngày trước đó. Thành phố này có lúc đã có nhiều tiệm cần sa không được nhà nước quản lý hơn số tiệm cà phê Starbucks. Vào năm 2015, Vancouver có hệ thống cấp phép cấp thành phố của chính mình, trước khi các quy định cấp liên bang hoặc tỉnh bang được thông qua; 19 cửa hàng được cấp phép, nhưng còn có rất nhiều cửa hàng chỉ được phép một phần hoặc không nằm trong khuôn khổ quy định. Và giấy phép kinh doanh không tự động có nghĩa là một cửa hàng sẽ được chấp thuận theo hệ thống mới do tỉnh bang chỉ đạo: chính quyền B.C. yêu cầu một thành phố đánh giá các hồ sơ xin giấy phép tỉnh bang. Nhưng vào cuối tháng 8, trưởng ban thanh gia giấy phép Kathryn Holm nói Vancouver vẫn đang cân nhắc cách chọn duyệt và bác hồ sơ. Sẽ có thêm những thay đổi, khi những cơ sở theo quy định trước đây của thành phố được gọi là cơ sở kinh doanh “liên quan tới cần sa y khoa” chuyển sang mô hình chỉ có cần sa giải trí của chính phủ liên bang. Những cửa hàng có tên với các thuật ngữ như “[có tính chất] y khoa”, “cửa hàng cấp phát [cần sa]” và “sức khỏe” sẽ phải đổi tên. Trong số các yêu cầu khác, Vancouver cấm các cơ sở được cấp phép không được có màn che cửa sổ, để ngăn cản việc che giấu hoạt động phi pháp. Nhưng các quy tắc của tỉnh bang hiện nay khuyến khích các cửa sổ được che kín bằng cách quy định rằng không được để người bên ngoài cửa hàng thấy sản phẩm trưng bày trong cửa hàng. (©Bản tiếng Việt của CanadaInfo.net)

Jamie Shaw, một nhà tư vấn cần sa ở Vancouver, dự đoán rằng một số cửa hàng lâu đời ở thành phố này — hay “câu lạc bộ”, như họ được gọi — sẽ đấu tranh để duy trì tư cách của họ là nhà cung cấp bán y khoa, vì họ chưa bao giờ tự coi mình là cung cấp cần sa giải trí. Bà cho rằng có những cơ sở “sẽ không chịu chấp hành vì ban đầu như vậy là dễ nhất cho họ”.

Tuy nhiên, Shaw cho rằng nhiều nhà bán lẻ hiện có sẵn sàng hy sinh để thay đổi về mặt pháp lý, cho dù như vậy có nghĩa là phải có những thay đổi lớn, như phải loại bỏ sản phẩm cần sa đồ ăn (edibles) và chỉ mua từ nhà phân phối của tỉnh bang. Về việc hợp pháp hóa, chính quyền B.C. đang thành lập một đơn vị chuyên trách để thực hiện các bố ráp và tịch thu không cần trát tòa tại các cửa hàng bất hợp pháp. Nhưng chủ nhân các tiệm cần sa đang hy vọng chính quyền Đảng Tân Dân chủ (NDP) giữ đúng ý định bắt đầu một cách khoan dung. “Các nhà bán lẻ không có giấp phép sẽ không bị đóng cửa ngay lập tức”, Bộ trưởng an toàn công cộng Mike Farnworth nói hồi tháng Sáu.

Ở Ontario, chính quyền Doug Ford dường như thích cách tiếp cận ngược lại trong gần nửa năm chờ đợi từ ngày 17/10 tới khi Ontario sẽ có hệ thống bán lẻ tư nhân. Khi ông tuyên bố hồi giữa tháng 8 rằng tỉnh bang sẽ chuyển từ mô hình chỉ có cửa hàng do nhà nước quản lý của chính phủ cũ của Đảng Tự do sang một hệ thống tư nhân bắt đầu tháng Tư năm tới, Bộ trưởng tài chính Vic Fedeli nói ý rằng phần lớn thiết kế hệ thống này sẽ được hướng dẫn bởi ý kiến tham vấn công chúng, cộng đồng doanh nghiệp và các địa phương. Trong khi đó, ông đe dọa “không dung tha” đối với các cửa hàng không được nhà nước kiểm soát hiện có và áp dụng “các mức phạt nghiêm trọng và tăng dần đối với bất kỳ vi phạm nào”. (©Bản tiếng Việt của CanadaInfo.net)

Điều đó khiến giới chức ở Hamilton nhẹ nhõm. Thành phố này có tới 53 cửa hàng cần sa và đã làm việc với cơ quan thực thi pháp luật địa phương để cố gắng đóng cửa các cửa hàng bất hợp pháp — “nhưng ngày hôm sau họ sẽ mở lại, trữ đầy hàng và sẵn sàng hoạt động”, trưởng ban cấp phép thành phố Ken Leendertse nói. Tình hình ở Toronto giống như dẹp chỗ này mọc chỗ khác, với nhiều người trước đây kinh doanh cửa hàng nay chỉ bán trên mạng, theo người dày dạn trong ngành này ở Toronto là Abi Roach (không phải tên của cô), chủ nhân của quán và tiệm bán ống hút cần sa Hotbox lâu năm. Khi các nhà bán lẻ lớn từ những nơi khác giờ đây nhắm tới Toronto, những người kinh doanh hiện tại dự kiến ​​sẽ nắm bắt cơ hội để hoạt động hợp pháp hoặc hoạt động ngầm. Ví dụ, Roach trước đây không bán cần sa, mà chỉ bán thiết bị và phụ kiện. Nhưng bây giờ cô muốn tham gia bán cần sa.

Thời gian chờ đợi sáu tháng sau ngày hợp pháp hóa có vẻ ngắn với Roach. Và cũng có vẻ ngắn đối với các tỉnh bang và các hội đồng thành phố khi họ chạy đua để lập kế hoạch và thực hiện những điều các địa phương làm trong một năm hoặc lâu hơn mà cũng thấy quá vội vàng. (Tình trạng thiếu tổ chức của Ontario thậm chí càng đáng ngạc nhiên hơn khi so sánh với lịch sử: ngày 1/6/1927, ngày mà một tỉnh bang Ontario nhỏ hơn nhiều chấm dứt cấm rượu, tỉnh bang đã mở 16 cửa hàng và ba ban đặt hàng qua bưu điện). “Thay đổi ở thời điểm này? Tôi vô cùng mừng là chúng tôi hiện không làm như vậy [ở Alberta],” Alain Maisonneuve, người đứng đầu AGLC, nói.

Joël Dubois bối rối về một khía cạnh khác của việc hợp pháp hóa cần sa của Canada khi ông thiết kế một khóa học cần sa ở trường luật cho niên khóa sắp tới tại Đại học Ottawa. Khi đi ăn trưa, nhiều người Ottawa đi bộ qua cầu trên sông Ottawa để qua Gatineau, Quebec. Quebec đang xem cần sa như thuốc lá, nên người dùng có thể hút trên đường phố. Tuy nhiên, Ontario sẽ xem nó như rượu, mà không thể được tiêu thụ ở nơi công cộng ngoài trời. “Về lý thuyết, tại một điểm nào đó trên cây cầu liên tỉnh bang này, bạn sẽ được đốt điếu cần sa, hút trong khi bạn đang đi bộ ở phía Gatineau, và phải dập tắt trên đường về,” ông nói. [CẬP NHẬT: Ba tuần trước khi hợp pháp hóa vào ngày 17/10, Ontario tuyên bố sẽ thông qua luật cho phép dùng cần sa ở những nơi công cộng ngoài trời, như ở Quebec.] (©Bản tiếng Việt của CanadaInfo.net)

Các tỉnh bang khác như Saskatchewan và Newfoundland and Labrador cũng cấm sử dụng ở nơi công cộng, trong khi ở Alberta đó là quyết định của từng thành phố. Calgary sẽ cấm sử dụng ngoài trời nhưng vẫn còn thực tế là một số tòa nhà chung cư và condo cấm tất cả các hình thức hút thuốc. Calgary đã đề xuất chỉ định bốn không gian xanh ở thành phố này là khu vực hút cần sa hợp pháp. Trong khi đó, các luật sư của thành phố ở Halifax thuyết phục được hội đồng rằng các viên chức thực thi pháp luật rất khó phân biệt cần sa với thuốc lá, khó tới nỗi nên cấm hẳn việc hút trên vỉa hè và đường phố. Nghị viên hội đồng Sam Austin đã bỏ phiếu ủng hộ, nhưng gặp nhiều ý kiến phản đối là quá ôm đồm, nên đã yêu cầu hội đồng xem xét lại. Hội đồng hiện đang cân nhắc có một số khu vực có biển hiệu dành riêng để hút thuốc lá hoặc cần sa. Austin nói nhưng thậm chí điều đó cũng không thể giữ hòa khí. “Những cuộc tranh giành lẻ tẻ từng đường phố một về nơi có khu vực dành riêng cho hút thuốc/cần sa sẽ không bao giờ chấm dứt. Có những quán bar bất bình và muốn các khu vực đó gần với quán của họ hơn, và có những chủ chung cư condo lo ngại về việc cư dân phải đi qua nơi ai ai trên đường cũng đang hút.”

Luật liên bang cho phép người dân Canada trồng bốn cây mỗi hộ gia đình đã dẫn đến những trở ngại và mâu thuẫn tương tự. Manitoba và Quebec sẽ cấm hẳn việc trồng cần sa tại nhà, trong khi British Columbia sẽ cho phép trồng miễn là không để người ngoài nhìn thấy cây qua cửa sổ hoặc hàng rào. Và những cha mẹ quen với chuyện dẫn con trong độ tuổi chập chững theo khi đi mua ở cửa hàng rượu sẽ vi phạm quy định của Ottawa vì thành phố này quyết tâm bảo vệ trẻ em để chúng không bao giờ phải chứng kiến ​​bất cứ điều gì liên quan tới cần sa. Trên toàn quốc, trẻ vị thành niên bị cấm vào các cửa hàng cần sa — lệnh cấm này sẽ tác động lớn tới những người sử dụng các cửa hàng kết hợp bán rượu và cần sa ở Nova Scotia; các nhà bán lẻ sẽ không cung cấp dịch vụ giữ trẻ nếu cha mẹ muốn nhanh chóng ghé qua bên bán cần sa.

Mà việc mua sắm [cần sa] sẽ không hề nhanh chóng kiểu tạt qua vài phút là xong. Chiến dịch tiếp thị “Nên kỳ vọng gì” của Nova Scotia cảnh báo về việc xếp hàng dài tại mấy chục cửa hàng của tỉnh bang. Giới chức trách cho rằng mỗi giao dịch mất từ ​​15 tới 20 phút vì không có hình thức tự phục vụ và nhiều người dùng sẽ cần nhiều thông tin về các lựa chọn và chủng loại sản phẩm. David DiPersio, người phụ trách mảng cần sa cho tổ chức quản lý rượu bia Nova Scotia Liquor Corp, nói “Những điều cơ bản mà họ biết về rượu họ sẽ không biết về cần sa,” (©Bản tiếng Việt của CanadaInfo.net)

Giới thực thi pháp luật trên toàn quốc cũng sẽ phải nhanh chóng tăng tốc khi thời kỳ mới bắt đầu vào tháng 10. Một khóa học chuẩn hóa trong hai giờ về Đạo luật Cần sa liên bang cuối cùng đã ra mắt hồi giữa tháng 8, bắt buộc các sở cảnh sát trên khắp Canada phải dành một phần tư ngày trong lịch làm việc cho mỗi cảnh sát viên trực tiếp phụng sự công chúng để huấn luyện về luật mới, ngoài việc huấn luyện về các quy định của tỉnh bang và địa phương. Việc huấn luyện đó chưa bao gồm học về luật mới xử lý lái xe khi bị ảnh hưởng của rượu hay ma túy; điều này cho thấy nhiều sở cảnh sát ở Canada chưa sẵn sàng về việc xử lý những người lái xe phê cần sa. Tại vùng Lower Mainland của B.C., Neil Dubord, Cảnh sát trưởng Delta, nói rằng tính tới cuối năm nay, chín trong số 200 cảnh sát viên sẽ được huấn luyện thành chuyên gia nhận dạng ma túy, có thể xác minh các tội lái xe bị ảnh hưởng của ma túy. Như vậy vẫn khá hơn so với số lượng một chuyên gia nhận dạng ma túy mà lực lượng cảnh sát Delta có hai năm trước đây, và khá hơn nếu so với chín chuyên gia công nhận ma túy hiện có trong Sở Cảnh sát Vancouver với tổng cộng 1,327 cảnh sát viên.

Các chuyên gia nội bộ này sẽ phải gánh vác trọn vẹn hoạt động trong những ngày đầu sau khi hợp pháp hóa, vì thiết bị kiểm tra nước bọt bên đường đầu tiên để phát hiện THC (thành phần hoạt tính gây phê trong cần sa) chỉ mới được Bộ Tư pháp Canada công nhận hồi cuối tháng 8; việc mua sắm thiết bị và huân luyện cảnh sát viên sẽ mất thời gian. Với giá $5,000 cho mỗi máy kích cỡ bằng máy nướng bánh mì, Cảnh sát trưởng Dubord không nghĩ là lực lượng cảnh sát của ông sẽ sắm nhiều, và có lẽ không có máy nào trước mùa xuân năm tới. Nhưng ông không lo lắng về sự gia tăng đột ngột về nhu cầu thực thi pháp luật khi tới ngày hợp pháp hóa vào giữa tháng 10: “Tôi không nghĩ sẽ có nhiều người mua một ounce và phê cần sa,” ông nói.

Cuối cùng, trong khi hầu như ai cũng nghĩ rằng vài tháng đầu tiên sau khi hợp pháp hóa sẽ có nhiều rối rắm và không suôn sẻ, “miếng ngon” của việc hợp pháp hóa có thể đúng theo nghĩa đen là các sản phẩm đồ ăn. Trước tháng 10/2019, Ottawa phải có những quy định mới về sản phẩm đồ ăn cần sa (edibles), mà hiện nay vẫn bị cấm. Các cơ quan quản lý nhà nước sẽ sớm tổ chức tham vấn về các loại sản phẩm, các vấn đề về tiếp thị và xử lý thực phẩm; những cửa hàng khai trương trong năm đầu tiên sẽ phải để dành chỗ đặt thêm tủ lạnh và kệ. “Hiện nay [ngành cần sa] đã lớn – khi sản phẩm đồ ăn cần sa được hợp pháp, nó sẽ có quy mô gấp khoảng 10 lần so với sản phẩm cần sa dạng hoa khô và dầu,” Niaz Nejad thuộc Ủy ban Rượu và Cờ bạc Alberta (AGLC), nói.

Nếu dùng lịch sử của rượu làm kim chỉ nam, có thể giả định hợp lý rằng các quy định và lệnh cấm có tính bảo thủ rốt cuộc sẽ được nới lỏng. Các quán hút cần sa rốt cuộc có thể được cho phép. Ngoài ra, có thể có những động thái đi ngược trào lưu – thủ lĩnh phe đối lập ở Quebec, François Legault, đã hứa rằng nếu ông đắc cử trong kỳ bầu cử tỉnh bang, ông sẽ tăng tuổi hợp pháp được dùng cần sa từ 18 lên 21 tuổi. (Chú thích của người dịch: Đảng Liên minh Tương lai Quebec [CAQ] của François Legault đã giành chính quyền đa số trong cuộc bầu cử ở Quebec hôm 1/10/2018; Đảng Tự do bị truất phế sau hơn 15 cầm quyền gần như liên tục. Đảng CAQ đã giữ lời hứa nâng tuổi hợp pháp dùng cần sa lên 21.)

Nhưng dần dà sẽ có thời gian để cân nhắc các thay đổi trong tương lai. Đối với hầu hết người Canada, những thay đổi đang diễn ra cũng đã đủ khiến đâu cái điền.

Nguồn: Maclean’s, 27/9/2018.

© Bản tiếng Việt của Canada Info.

1 thought on “Canada chưa sẵn sàng để hợp pháp hóa cần sa (kỳ cuối)

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.