Liên bang kéo dài trợ cấp CERB, mở rộng trợ cấp thất nghiệp EI trong gói phúc lợi mới 37 tỷ đô giúp hồi phục đại dịch

Chính phủ liên bang kéo dài chương trình trợ cấp ứng cứu khẩn cấp Canada (CERB) thêm một tháng nữa và cải tổ chương trình bảo hiểm thất nghiệp (EI) để cho phép thêm nhiều người hưởng trợ cấp tài chính trong thời kỳ đại dịch COVID-19.

Những cải tổ các chương trình phúc lợi, nhằm giúp người dân Canada trong thời kỳ chuyển tiếp khi nền kinh tế dần dần tái hoạt động, có chi phí ước tính 37 tỷ Gia kim.

Các biện pháp bao gồm điều kiện linh hoạt hơn về số giờ làm việc phải có để được hưởng EI, tạo thuận lợi hơn cho người lao động đủ tiêu chuẩn hưởng EI trong thời gian một năm.

Bộ trưởng lao động Carla Qualtrough trong cuộc họp báo ở Ottawa hôm 20/8/2020. (Ảnh: CTV)

Phó thủ tướng kiêm bộ trưởng tài chính Chrystia Freeland và bộ trưởng lao động Carla Qualtrough loan báo các biện pháp mới này trong một cuộc họp báo ở thủ đô Ottawa vào chiều thứ Năm 20/8/2020.

Trợ cấp CERB tới nay đã cấp hơn 69 tỷ Gia kim cho hơn 8.6 triệu người nhận. Chương trình này nay sẽ được thực hiện tới ngày 27/9, kéo dài thời hạn từ 6 tháng lên tới 28 tuần.

Người đủ tiêu chuẩn hưởng CERB được cấp $2,000/tháng.

Những người Canada hiện đã đủ tiêu chuẩn trợ cấp thất nghiệp EI sẽ được chuyển tiếp qua EI khi chương trình CERB kết thúc, trong khi những người không đủ tiêu chuẩn hưởng EI thì có thể nộp đơn xin phúc lợi “hồi phục” (“recovery” benefit) mới.

Ví dụ, những người lao động độc lập/tự làm chủ (self-employed) hoặc người làm hợp đồng hoặc công việc theo yêu cầu (gig worker) có thể nộp đơn xin hưởng trợ cấp $400/tuần trong tối đa 26 tuần nếu họ đã ngừng làm việc hoặc có thu nhập bị giảm do COVID-19.

Theo hệ thống mới, họ có thể tiếp tục có thu nhập, nhưng sẽ phải trả lại 50% số tiền họ kiếm được trên mức $38,000.

Phúc lợi nghỉ bệnh

Một loại phúc lợi mới thứ nhì sẽ trả lương 10 ngày nghỉ bệnh cho bất cứ người lao động nào ở Canada bị bện hoặc phải tự cách ly do COVID-19. Phúc lợi này trả $500/tuần, và một đương đơn không thể cùng lúc xin hưởng phúc lợi này và một loại phúc lợi nghỉ bệnh khác.

Chương trình này đã được đàm phán với các tỉnh bang và lãnh thổ theo một thỏa thuận để tái khởi động nền kinh tế quốc gia một cách an toàn.

Một loại phúc lợi thứ ba sẽ trợ giúp cho những người Canada phải ở nhà để chăm con dưới 12 tuổi hoặc một người phụ thuộc khác vì trường học, nhà trẻ hoặc cơ sở chương trình ban ngày khác của con hoặc người phụ thuộc bị đóng cửa do đại dịch COVID. Những người chọn cho con ở nhà mặc dù trường, cơ sở mở cửa thì sẽ không được hưởng phúc lợi này, trừ phi họ trình được bằng chứng cho thấy có lý do y khoa để cho con ở nhà, ví dụ như chứng rối loạn suy yếu hệ miễn dịch.

Ba loại phúc lợi hồi phục mới này, mà sẽ được khấu trừ thuế tại nguồn, ước tính sẽ có chi phí 22 tỷ Gia kim. Việc kéo dài CERB thêm một tháng sẽ tốn thêm 8 tỷ Gia kim và chi phí của EI tăng thêm là 7 tỷ Gia kim. Như vậy tổng chi phí của gói phúc lợi mới này là 37 tỷ Gia kim.

Nhà nước sẽ bắt đầu nhận đơn xin hưởng các loại phúc lợi hồi phục mới này vào tháng 10, và tiền sẽ được cấp trong vòng 3 tới 5 ngày.

Nhưng các loại phúc lợi hồi phục mới này cần phải được Hạ viện phê chuẩn, và quốc hội hiện đã bị tạm ngừng cho tới ngày 23/9, khi Hạ viện sẽ bắt đầu kỳ họp mới với một diễn văn ngai vàng do chính phủ đảng Tự do soạn thảo.

Phản ứng của các bên

Thủ tướng Justin Trudeau đã nói rằng việc đình chỉ quốc hội sẽ cho phép chính phủ tập trung vào kế hoạch hồi phục kinh tế sau đại dịch. Vì trách nhiệm giao cho chính phủ đã thay đổi đáng kể từ sau kỳ tổng tuyển cử liên bang mùa thu năm ngoái, thủ tướng Trudeau nói rằng Hạ viện cũng cần phải bỏ phiếu tín nhiệm về chương trình nghị sự của chính phủ.

Khi được một ký giả hỏi liệu chính phủ có coi thường quốc hội khi buộc phải bỏ phiếu tín nhiệm trước khi phúc lợi có thể được cấp, phó thủ tướng Freeland nói rằng gói phúc lợi này là “điều đúng đắn cho người dân Canada” và các đảng khác sẽ có cơ hội tranh luận kế hoạch này.

Dân biểu đảng Bảo thủ Dan Albas, chuyên trách phản biện các vấn đề lao động, và dân biểu đảng Bảo thủ Pierre Poilievre, chuyên trách phản biện các vấn đề tài chính, đưa ra tuyên bố chung nói rằng việc chính phủ đảng Tự do công bố các thay đổi chỉ vài ngày sau khi đóng cửa quốc hội là “điều không thể chấp nhận được”.

“Người dân Canada có những câu hỏi nghiêm túc về sự chuyển tiếp này và ảnh hưởng của nó tới họ. Họ xứng đáng có được sự minh bạch và những câu trả lời rõ ràng,” tuyên bố chung viết.

“Hàng triệu người dân Canada vẫn còn thất nghiệp và háo hức đi làm trở lại. Các doanh nghiệp muốn mở lại và chào đòn nhân viên và khách hàng của họ trở lại. Nhưng thay vì sửa đổi các chương trình của họ và vạch kế hoạch tái khởi động nền kinh tế của chúng ta, đảng Tự do của Trudeau tiếp tục phụ lòng người dân Canada.”

Dân biểu đảng NDP Daniel Blaikie, chuyên trách phản biện các vấn đề lao động, cũng chỉ trích thời điểm đưa ra gói phúc lợi này, lưu ý rằng chính phủ đợi cho tới khi CERB sắp chấm dứt mới đưa ra thông báo hôm 20/8. Ông nói rằng nay do quốc hội đã bị đình chỉ, người dân Canada sẽ phải đợi thêm một tháng mới biết những lời hứa của đảng Tự do có sẽ thực sự được thực hiện hay không.

Phòng Thương mại Canada hoan nghênh việc các biện pháp này sẽ chỉ cho một năm, và nói rằng nên tập trung vào việc tái khởi động nền kinh tế một cách an toàn.

Liên đoàn Doanh nghiệp Độc lập Canada (CFIB) cũng kêu gọi chính phủ bảo đảm rằng các biện pháp mở rộng EI chỉ là tạm thời, cảnh báo rằng bất cứ biện pháp lâu dài nào cũng có thể có “những hậu quả lớn ngoài dự định” trong thời bình thường.

Chủ tịch CFIB Dan Kelly nói rằng nỗi lo lớn nhất của các chủ doanh nghiệp nhỏ là một số người lao động nay sẽ được hưởng trợ cấp EI tới tối đa 26 tuần sau khi chỉ đi làm 120 giờ trong năm qua.

“Điều kiện này quá thấp và sẽ không khuyến khích nhiều người lao động bán thời gian trở lại công việc trước COVID của họ,” ông nói. “Tôi dự đoán rằng các doanh nghiệp trong những ngành bán lẻ, khách sạn, nghệ thuật và giải trí, và dịch vụ – chính những ngành chịu ảnh hưởng kinh tế trầm trọng nhất do COVID-19 – sẽ khó thu hút lực lượng lao động bán thời gian của họ trở lại làm việc. Điều này sẽ làm chậm quá trình hồi phục kinh tế của Canada.”

Nguồn: CBC, 20/8/2020.